Cronica de l’agachaire

Lo Blat Turc

Republicanament parlent, siam encuei l’Octidí 28 de Fructidòr, jorn marcat coma la fèsta d’una planta que li avèm donat au nòste mai que d’un nom, en rapòrt bensai ambé son introduccion modèrna. E que venguèsse des Americas empachava pas de lo sonar blat de Turquia (ò blat turqués, blat turc, turc solet), blat de Barbariá, d’Inda, d’Espanha… e pereu blat de fuada, blat gròs, gròs blat. Sensa parlar dau blat amar, ambé sei variantas foneticas blatamar ò blatamà, blatramà, bratamà… E encara n’ai passat !

De notar qu’aquela varietat de vocabulari es pas especifica a la lenga nòsta, mai se retròba un pauc dins totei les païs. Coma aquela cereala a mes pron temps per se difusir e s’espandir, lo monde sabián plus tròp d’onte veniá, e se cresián qu’èron de vesins mai ò mens pròchis que l’avián aduch…

Mai una causa que sabètz benlèu pas es que lei gents aguèron lèu lo còp de ne’n faire espetar au fuec. E òc ! Lo pòp-còrn es una vièlha tradicion provençala, qu’ocupava lei dròlles dins lei velhadas… Ne’n parla Baptista Bonet dins sa « Vida d’enfant » de 1894 : « Oh ! li bèlli vesprado ! (…) E li bèu gran de bratama que petavon en sourtènt di cèndre de tamarisso pèr veni s’escarcaia’n bèlli flour blanco à l’en-bas daurado ! »

Ara sembla pas que degun aicí aguèsse agut l’idèia de ne’n distillar… Dau mens per lo moment…

Jean-Yves ROYER